TTPG – Khám phá kho tàng 500+ câu ca dao tục ngữ Việt Nam chọn lọc, mang đậm bản sắc văn hóa và triết lý sống của người Việt, được biên soạn bởi Tin tức Phật giáo. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu sâu hơn về văn hóa và những bài học quý giá từ ngàn xưa.

Ca dao tục ngữ là những viên ngọc quý trong kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam, là tiếng nói của cha ông ta truyền lại qua bao thế hệ. Bài viết này sẽ đưa bạn đến với hơn 500 câu ca dao tục ngữ đặc sắc nhất, khám phá những bài học sâu sắc về cuộc sống, tình yêu, gia đình và xã hội.
Ca Dao Tục Ngữ Ngắn Gọn
Những câu ca dao tục ngữ ngắn gọn thường dễ nhớ, dễ thuộc và mang tính khái quát cao, đúc kết những kinh nghiệm sống quý báu của người xưa.
- Bán anh em xa, mua láng giềng gần.
- Ăn cháo, đá bát.
- Có công mài sắt, có ngày nên kim.
- Ai ơi bưng bát cơm đầy
- Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
- Anh đi anh nhớ quê nhà
- Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương.
- Áo anh sứt chỉ đường tà
- Vợ anh chưa có, mẹ già chưa khâu.
- Công cha như núi Thái Sơn
- Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
- Một lòng thờ mẹ kính cha
- Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
- Dạy con từ thuở còn thơ
- Dạy vợ từ thuở bơ vơ mới về.
- Anh em như thể tay chân.
- Ăn ngay nói thật, mọi tật mọi lành.
- Chớ thấy sóng cả mà rã tay chèo.
- Cá lớn nuốt cá bé.
- Con hơn cha là nhà có phúc.
- Đói cho sạch, rách cho thơm.
- Đèn nhà ai nhà nấy rạng.
- Gieo gió gặt bão
- Giấy rách phải giữ lấy lề.
- Gừng càng già càng cay.
- Gió bấc hiu hiu, sếu kêu thì rét.
- Khéo ăn thì no, khéo co thì ấm.
- Ăn một miếng, tiếng để đời.
Ca Dao Tục Ngữ Về Cuộc Sống
Những câu ca dao tục ngữ về cuộc sống thường phản ánh những khó khăn, thử thách và những bài học kinh nghiệm mà con người phải đối mặt trong cuộc đời.
Lúc nghèo thì chẳng ai nhìn
Đến khi đỗ trạng chín nghìn anh em.
Chết thời cơm nếp thịt gà,
Sống thời xin bát nước cà không cho.
Trâu bò ở với nhau chia nhau phần cỏ,
Người ở với nhau như chó với mèo.
Có đỏ mà chẳng có thơm
Như hoa dâm bụt, nên cơm cháo gì.
Ai ơi chớ nghĩ mình hèn,
Nước kia dù đục lóng phèn cũng trong.
Chim khôn kêu tiếng rảnh rang,
Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe.
Chê tôm ăn cá lù đù
Chê thằng bụng bự, thằng gù lại ưng
Ba năm quân tử trồng tre,
Mười năm uốn gậy, đánh què tiểu nhân.
Chớ thấy sóng cả mà lo,
Sóng cả mặc sóng, chèo cho có chừng.
Muốn sang thì bắc cầu Kiều,
Muốn con hay chữ thì yêu kính thầy.
Lấy hận thù diệt hận thù
Hận thù không mất nghìn thu vẫn còn
Yêu ai đừng nói quá ưa
Ghét ai đừng nói thiếu thừa như không
Khác nào quạ mượn lông công
Ngoài hình xinh đẹp trong lòng xấu xa.
Lúc nghèo thì chẳng ai nhìn
Đến khi đỗ trạng chín nghìn anh em.
Thà rằng ăn bát cơm rau,
Còn hơn cá thịt nói nhau nặng lời.
Trách người một, trách ta mười,
Bởi ta bạc trước, cho người tệ sau.
Ở hiền gặp lành
Ác giả ác báo
Ai ở cứ ở cho lành,
Tu nhân tích đức để dành về sau.
Cả đời cha mẹ để cho,
Làm không ăn có, của kho cũng rồi.
Muốn no thì phải chăm làm,
Một hạt thóc vàng, chín hạt mồ hôi.
Hoa sen mọc bãi cát lầm,
Tuy rằng lấm láp vẫn còn mầm sen.
Nghèo mà có nghĩa có nhân
Còn hơn sang cả mà lòng bội phu.
Sướng gì hơn sướng làm lành,
Như bao nhiêu của để dành bấy nhiêu
Ca Dao Tục Ngữ Về Gia Đình
Gia đình luôn là nền tảng vững chắc của mỗi con người, những câu ca dao tục ngữ về gia đình thể hiện tình cảm thiêng liêng, sự biết ơn và trách nhiệm của mỗi thành viên trong gia đình.
Mẹ là ngọn gió đưa êm.
Mẹ là dòng suối mơ huyền bao la.
Chiều chiều ngó ngược ngó xuôi,
Ngó không thấy mẹ, bùi ngùi nhớ thương.
Chim trời ai dễ đếm lông,
Nuôi con ai dễ kể công tháng ngày.
Cha là hoa phấn giữa đời,
Thiên thu tình mẹ rạng ngời tâm con.
Lên non mới biết non cao,
Nuôi con mới biết công lao mẹ hiền.
Mẹ già như chuối chín cây,
Gió đưa mẹ rụng, con rày mồ côi.
Mẹ nghèo mưa dột mái tranh,
Trải bao bất hạnh muôn phần gian truân.
Muốn cho gần mẹ gần cha,
Khi vào thúng thóc, khi ra quan tiền.
Miệng ru mắt nhỏ hai hàng,
Nuôi con khôn lớn mẹ càng thêm lo.
Dù đi khắp bốn phương trời,
Công cha nghĩa mẹ không ai sánh bằng.
Con dẫu lớn vẫn là con của mẹ,
Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con.
Con ho lòng mẹ tan tành,
Con sốt lòng mẹ như bình nước sôi.
Nuôi con chẳng quản chi thân,
Bên ướt mẹ nằm, bên ráo con lăn.
Công cha nặng lắm ai ơi,
Nghĩa mẹ bằng trời chín tháng cưu mang.
Cái ngủ mày ngủ cho lâu,
Mẹ mày đi cấy ruộng sâu chưa về.
Đêm khuya trăng rụng xuống cầu,
Cảm thương cha mẹ dãi dầu ruột đau.
Mẹ già hết gạo treo niêu,
Mà anh khăn đỏ khăn điều vắt vai.
Mẹ già như ánh trăng khuya,
Dịu dàng soi tỏ bước đi con hiền.
Mẹ còn chẳng biết là may,
Mẹ mất mới tiếc những ngày làm con.
Gió mùa thu mẹ ru con ngủ,
Năm canh dài, mẹ thức đủ năm canh.
Biển Đông có lúc vơi đầy,
Chứ lòng cha mẹ biển trời nào dâng.
Ôm con mẹ đếm sao trời,
Đếm hoài không hết một đời long đong.
Mẹ già như chuối ba hương
Như xôi nếp một, như đường mía lau.
Ca Dao Tục Ngữ Về Tình Yêu
Tình yêu là một phần không thể thiếu trong cuộc sống, những câu ca dao tục ngữ về tình yêu thể hiện những cung bậc cảm xúc khác nhau, từ sự ngọt ngào, lãng mạn đến những nỗi buồn, trắc trở.
Em thời đi cấy ruộng bông
Anh đi cắt lúa để chung một nhà
Đem về phụng dưỡng mẹ cha
Muôn đời tiếng hiếu người ta còn truyền.
Vượt sông anh chở em sang
Bến trơn, em rắc trấu vàng anh qua
Đêm nay đường trải trăng già
Hành quân vẫn nhớ bến phà quê em.
Sự đời nước mắt soi gương
Càng yêu nhau lắm, càng thương nhớ nhiều.
Anh như nút, em như khuy
Như mây với núi, biệt ly không đành.
Còn 1 cái cối đâm bèo
Để ta bán nốt ta theo mình về.
Mình rằng mình chẳng lấy ta
Để ta bán cửa bán nhà ta theo.
Ước gì anh lấy được nàng,
Để anh mua gạch Bát Tràng về xây.
Xây dọc rồi lại xây ngang,
Xây hồ bán nguyệt cho nàng rửa chân.
Mẫu đơn nở cạnh nhà thờ
Đôi ta trinh tiết đợi chờ lấy nhau.
Họ giàu, họ nghinh hôn, giá thú
Hai đứa mình nghèo, dụ dỗ nhau đi.
Bao giờ cho gạo bén sàng?
Cho trăng bén gió, cho nàng bén anh?
Đêm nằm ở dưới bóng trăng,
Thương cha, nhớ mẹ không bằng nhớ em.
Cô kia cắt cỏ bên sông
Có muốn ăn nhãn thì lồng sang đây
Sang đây anh nắm cổ tay
Anh hỏi câu này: Có lấy anh chăng?
Muốn ăn cơm trắng cá kho
Trốn cha, trốn mẹ, xuống đò cùng anh.
Trên rừng có cây bông kiểng
Dưới biển có cá hóa long
Con cá lòng ròng ẩn bóng ăn rong
Anh đi Lục tỉnh giáp vòng
Tới đây trời khiến cho lòng thương em.
Ăn chanh ngồi gốc cây chanh,
Lấy anh thì lấy, về Thanh không về.
Mong sao anh biến ra tằm
Em biến ra nống, ta nằm chung chơi
Khi nào cho hợp hai nơi
Ghé tai nói nhỏ những lời thủy chung.
Cơm ăn mỗi bữa một lưng
Uống nước cầm chừng để dạ thương em.
Chèo mau cho thiếp gặp chàng
Hai ta hiệp lại cho thành một đôi.
Yêu nhau xa cũng nên gần,
Ghét nhau cách một bàn chân cũng lìa.
Con tằm bối rối vì tơ
Anh say vì rượu, em ngẩn ngơ vì tình.
Ca Dao Tục Ngữ Về Tình Bạn
Tình bạn là một trong những mối quan hệ xã hội quan trọng, những câu ca dao tục ngữ về tình bạn đề cao sự chân thành, gắn bó và giúp đỡ lẫn nhau.
Bạn bè là nghĩa tương tri,
Sao cho sau trước một bờ mới nên.
Bắt con cá lóc nướng trui,
Làm mâm rượu trắng đãi người phương xa.
Ai ơi nhớ lấy câu này,
Tình bạn là mối duyên thừa trời cho.
Ra đi vừa gặp bạn thân (bạn hiền),
Cũng bằng ăn quả đào tiên trên trời.
Khi nào trái đất còn quay,
Trái tim còn đập vẫn là bạn nhau.
Sống trong bể ngọc kim cương,
Không bằng sống giữa tình thương bạn bè.
Đã là bạn thì mãi mãi là bạn,
Đừng như sông lúc cạn lúc đầy
Anh em bốn bể là nhà,
Người dưng khác họ vẫn là anh em.
Chim lạc bầy thương cây nhớ cội,
Xa bạn xa bè, lặn lội tìm nhau.
Ra về nhớ bạn khóc thầm,
Năm thân áo vải ướt đầm cả năm.
Tuy rằng xứ Bắc, xứ Đông,
Khắp trong bờ cõi cũng dòng anh em.
Sông sâu sào vắn khó dò,
Muốn qua thăm bạn sợ đò không đưa.
Sông Cửu Long nghìn năm vẫn chảy,
Nghĩa bạn bè mãi mãi không phai.
Quen nhau từ thuở hàn vi,
Bây giờ sang trọng sá chi thân hèn.
Suốt đời gắn bó keo sơn,
Cùng chung trí hướng cùng nhau kết tình.
Tình bạn là cái chi chi,
Nướng con cá lóc chơi liền một ve.
Chơi xong mới thấy ngà ngà,
Ôm nhau một cái bạn bè muôn năm.
Thói thường gần mực thì đen,
Anh em bạn hữu phải nên chọn người.
Những người lêu lổng chơi bời,
Cùng là lười biếng ta thời tránh xa.
Bạn bè là nghĩa tương thân,
Khó khăn, thuận lợi ân cần có nhau.
Bạn bè là nghĩa trước sau,
Tuổi thơ cho đến bạc đầu không phai.
Quen nhau từ thuở hàn vi,
Bây giờ sang trọng sá chi thân hèn.
Sông sâu sào vắn khó dò,
Muốn qua thăm bạn sợ đò không đưa.
Ý Nghĩa Ca Dao Tục Ngữ Trong Văn Hóa Việt Nam
Ca dao và tục ngữ không chỉ là những câu nói dân gian mà còn là kho tàng văn hóa vô giá, chứa đựng những giá trị tinh thần và triết lý sống sâu sắc của người Việt.
Bảo tồn và truyền dạy văn hóa
Ca dao tục ngữ là phương tiện truyền tải văn hóa hiệu quả, giúp duy trì và bảo tồn những giá trị truyền thống của dân tộc. Thông qua những câu ca dao, tục ngữ, các thế hệ sau có thể hiểu rõ hơn về phong tục, tập quán, cách sống và những quan niệm đạo đức của ông cha.
Giáo dục và răn dạy
Ca dao tục ngữ chứa đựng những bài học giáo dục quý báu, giúp con người hình thành nhân cách, đạo đức và cách ứng xử phù hợp trong xã hội. Những câu ca dao, tục ngữ thường được sử dụng để nhắc nhở, khuyên nhủ và răn dạy con người về những điều nên làm và nên tránh trong cuộc sống.
Thể hiện triết lý sống
Ca dao tục ngữ phản ánh triết lý sống của người Việt, thể hiện cách nhìn nhận, đánh giá về cuộc sống, con người và các mối quan hệ xã hội. Những câu ca dao, tục ngữ không chỉ chứa đựng sự thông thái mà còn là những bài học kinh nghiệm được đúc kết từ cuộc sống thực tế.
Tạo động lực và an ủi
Ca dao tục ngữ có khả năng tạo động lực, an ủi và khích lệ con người trong những lúc khó khăn, thử thách. Những câu ca dao, tục ngữ giúp con người vững tin vào bản thân, không nản lòng trước những khó khăn và tiếp tục phấn đấu để đạt được thành công.
Giao tiếp và gắn kết xã hội
Ca dao tục ngữ là phương tiện giao tiếp hiệu quả, giúp gắn kết cộng đồng và tạo nên sự đồng điệu trong tâm hồn. Những câu ca dao, tục ngữ thường được sử dụng trong các cuộc trò chuyện, sinh hoạt văn hóa, lễ hội và các sự kiện quan trọng, tạo nên sự gần gũi và thân thiết giữa mọi người.
Bài Học Rút Ra Từ Ca Dao Tục Ngữ Việt Nam
Ca dao tục ngữ không chỉ là những câu nói hay mà còn chứa đựng những bài học quý báu về cuộc sống, đạo đức và kinh nghiệm dân gian.
Trọng nhân cách và đạo đức
Ca dao tục ngữ luôn đề cao nhân cách và đạo đức, nhắc nhở con người phải sống ngay thẳng, thật thà, có lòng nhân ái và biết yêu thương, giúp đỡ người khác.
Tôn trọng và yêu thương gia đình
Gia đình luôn là nền tảng vững chắc của mỗi con người, ca dao tục ngữ luôn nhắc nhở chúng ta phải biết tôn trọng, yêu thương và có trách nhiệm với gia đình.
Tinh thần học hỏi và tự cải thiện
Ca dao tục ngữ khuyến khích tinh thần học hỏi, không ngừng trau dồi kiến thức, kỹ năng và tự cải thiện bản thân để đạt được thành công trong cuộc sống.
Khả năng đối mặt với khó khăn
Cuộc sống luôn có những khó khăn và thử thách, ca dao tục ngữ dạy chúng ta phải kiên nhẫn, dũng cảm và không nản lòng trước những khó khăn, thử thách.
Giá trị của sự chân thành và tình bạn
Sự chân thành và tình bạn là những giá trị quý báu, ca dao tục ngữ dạy chúng ta phải biết trân trọng, gìn giữ những mối quan hệ tốt đẹp và sống chân thành với bạn bè.
Ý thức về trách nhiệm và nghĩa vụ
Ca dao tục ngữ nhắc nhở chúng ta phải có ý thức về trách nhiệm, nghĩa vụ đối với bản thân, gia đình và xã hội.
Tinh thần đoàn kết và tương trợ
Sức mạnh của sự đoàn kết và tương trợ là vô cùng lớn, ca dao tục ngữ khuyến khích chúng ta phải đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau để cùng nhau vượt qua khó khăn và xây dựng cuộc sống tốt đẹp.
Câu hỏi thường gặp về ca dao tục ngữ Việt Nam
Ca dao tục ngữ là gì?
Ca dao là những câu hát dân gian, thường có vần điệu, thể hiện tình cảm, tâm tư của người lao động. Tục ngữ là những câu nói ngắn gọn, đúc kết kinh nghiệm sống của người xưa.
Ý nghĩa của ca dao tục ngữ Việt Nam là gì?
Ca dao tục ngữ Việt Nam mang nhiều ý nghĩa, bao gồm: bảo tồn và truyền dạy văn hóa, giáo dục và răn dạy, thể hiện triết lý sống, tạo động lực và an ủi, giao tiếp và gắn kết xã hội.
Chúng ta có thể học được gì từ ca dao tục ngữ Việt Nam?
Từ ca dao tục ngữ Việt Nam, chúng ta có thể học được nhiều bài học quý báu về đạo đức, lối sống, kinh nghiệm sống và cách đối nhân xử thế.
Làm thế nào để bảo tồn và phát huy giá trị của ca dao tục ngữ?
Để bảo tồn và phát huy giá trị của ca dao tục ngữ, chúng ta cần: sưu tầm, ghi chép, xuất bản, giảng dạy trong nhà trường, tổ chức các hoạt động văn hóa và sử dụng ca dao tục ngữ trong đời sống hàng ngày.
Tintucphatgiao.net có vai trò gì trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của ca dao tục ngữ?
Tintucphatgiao.net là một trong những website đi đầu trong việc giới thiệu và lan tỏa những giá trị văn hóa của Việt Nam, trong đó có ca dao tục ngữ. Chúng tôi cung cấp thông tin, kiến thức và tài liệu hữu ích về ca dao tục ngữ, giúp mọi người hiểu rõ hơn về giá trị của loại hình văn học dân gian này.